កំលាំងនគរបាលអន្តរាគមន៍បង្ហាញឈុតមួយ
ក្នុងថ្ងៃបិទវគ្គហ្វឹកហ្វឺនស្ដីពីយុទ្ធសាស្ត្របង្ការ ទប់ស្កាត់
និងបង្ក្រាបកូដកម្ម បាតុកម្ម និងកុបកម្មហិង្សា នៅថ្ងៃទី៣១ កក្កដា
ឆ្នាំ២០១២។
RFA
នៅក្នុងបរិបទនយោបាយរបស់ប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន គណបក្សជាប់ឆ្នោតពីរកំពុងដំឡើងសាច់ដុំដាក់គ្នា គឺរវាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាគណបក្សកាន់អំណាច។ គណបក្សកាន់អំណាចកំពុងចល័តទ័ព ដើម្បីត្រៀមបង្ក្រាបបាតុកម្ម ប្រសិនបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ យកជម្រើសចុងក្រោយធ្វើបាតុកម្មនោះ។ ក៏ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកច្បាប់ពន្យល់ថា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិជារនាំងមួយធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលពិចារណាទៅ លើការប្រើកម្លាំងបង្ក្រាបបាតុកម្មអហិង្សានេះ។
គណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរ គឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អស់រយៈពេលជិតមួយខែមកហើយ ក្រោយពីការបោះឆ្នោតមិនទាន់រកច្រកត្រូវរ៉ូវគ្នានៅឡើយអំពី ទំនាស់នៃលទ្ធផលបោះឆ្នោតបណ្ដោះអាសន្ន។
គណបក្សទាំងពីរបានដំឡើងកម្ដៅសាច់ដុំដាក់គ្នាទៅវិញទៅមកតាម រយៈការគំរាមបាតុកម្មអហិង្សា ប្រសិនបើមិនមានយុត្តិធម៌ទៅលើលទ្ធផលបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះ ជាតិ រីឯគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលគ្រប់គ្រងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធគ្រប់ប្រភេទនោះ បានបង្ហាញកម្លាំងទ័ពនៅរាជធានីភ្នំពេញ កាន់តែច្រើនដើម្បីទប់ទល់ក្រុមបាតុករ។
ប្រធានគណៈកម្មាធិការពង្រឹងវិស័យច្បាប់ដើម្បីការពារសិទ្ធិមនុស្ស នៅកម្ពុជា លោកបណ្ឌិត ហ៊ាង រិទ្ធី មានប្រសាសន៍ថា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ គឺជារនាំងដ៏រឹងមាំមួយ ដើម្បីឲ្យរដ្ឋាភិបាល ឬកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធគ្រប់ប្រភេទ ធ្វើការពិចារណាក្នុងការទប់ទល់ក្រុមបាតុករដែលមិនឲ្យមានអំពើ ហិង្សា ឬបាញ់ប្រហារទៅលើក្រុមបាតុករដែលជាទង្វើខុសច្បាប់ជាតិនិងច្បាប់ អន្តរជាតិ៖ «ប្រសិនបើដោះស្រាយនៅក្នុងប្រទេសមិនមានយុត្តិធម៌ទេ គឺបក្សម្ខាងទៀតមានសិទ្ធិដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិ ក្នុងករណីមានអំពើហិង្សាណាមួយកើតឡើងនៅពេលធ្វើបាតុកម្មនោះ»។
ក្រុមអ្នកច្បាប់ពន្យល់ថា ចូលជាសមាជិកនៃតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិនេះ ទាំងអស់គឺបានជាប់ចំណងមួយដែលធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំប្រទេស នីមួយៗ មិនឲ្យប្រព្រឹត្តអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ពីព្រោះការប្រព្រឹត្តិអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងប្រជាពលរដ្ឋរបស់ ខ្លួននោះ នឹងត្រូវទទួលទោសទៅតាមច្បាប់អន្តរជាតិដែលបានកំណត់ដោយតុលាការ នេះ។
លោកបណ្ឌិត ហ៊ាង រិទ្ធី សង្កត់ធ្ងន់ថា នៅពេលខាងមុខប្រសិនបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ យកជម្រើសចុងក្រោយធ្វើបាតុកម្ម ហើយរដ្ឋាភិបាលប្រើប្រាស់កម្លាំងបង្ក្រាបឈានដល់ការប្រើអំពើហិង្សា ធ្ងន់ធ្ងរនោះ ប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះមានសិទ្ធិប្ដឹងទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ នេះ៖ «ច្បាប់អន្តរជាតិចាប់ឃុំខ្លួនចាប់ពី ៥នាក់ឡើងទៅ ឬស្លាប់ចាប់ពី ៥នាក់ឡើងទៅ ចូលលក្ខណៈបទឧក្រិដ្ឋនៃច្បាប់ អាយ.ស៊ី.ស៊ី បើសិនជាការប្រើប្រាស់កម្លាំងដូច្នេះ»។
សៀវភៅមានចំណងជើងថា "គោលការណ៍បឋមស្ដីពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ" ដែលបោះពុម្ពដោយវេទិកាអាស៊ីដើម្បីសិទ្ធិមនុស្សនិងអភិវឌ្ឍន៍ សរសេរថា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ អាយ.ស៊ី.ស៊ី មានអំណាចស៊ើបអង្កេត និងនាំខ្លួនបុគ្គលជនផ្ដាច់ការនិងឧក្រិដ្ឋជនដទៃទៀត ទៅជំនុំជម្រះ និងកាត់ឲ្យជាប់ជាប់ទោសនៅពេលដែលជននោះប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋកម្ម សង្គ្រាម បទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងអំពើឈ្លានពាន ហើយមាននិទណ្ឌភាព ឬរួចខ្លួនផុតពីយុត្តាធិការជាតិ ទោះការប្រព្រឹត្តនេះជាផ្នែកមួយរបស់រដ្ឋាភិបាល ឬពាក់ព័ន្ធជាមួយរដ្ឋាភិបាលដែលកំពុងកាន់អំណាច ឬក្រុមឧទ្ទាម ក្រុមប៉ងផ្លាស់ប្ដូររដ្ឋាភិបាលក៏ដោយ។
អ្នកសម្របសម្រួលកម្មវិធីតុលាការខ្មែរក្រហមសមាគមសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក (Adhoc) លោក ឡាត់ គី មានប្រសាសន៍ថា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិជាស្ថាប័នអចិន្ត្រៃយ៍មានអំណាចអនុវត្ត យុត្តាធិការរបស់ខ្លួនលើជនទាំងឡាយដែលប្រព្រឹត្តធ្ងន់ធ្ងរបំផុត ធ្វើឲ្យអន្តរជាតិមានការព្រួយបារម្ភ៖ «អ៊ីចឹងទៅលើបញ្ហាទាំងអស់ ហ្នឹងមានន័យថា មានបំណងជាក់លាក់ណាស់នៃការធានានៃធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ រដ្ឋទាំងអស់ជាសមាជិកត្រូវទប់ខ្លួន ឬធានាមិនឲ្យមានការព្រួយបារម្ភដោយអំពើហិង្សាទៅអន្តរជាតិទាំង មូល»។
កម្ពុជាជារដ្ឋមួយដែលបានផ្ដល់សច្ចាប័នលើតុលាការព្រហ្មទណ្ឌ អន្តរជាតិ ពោលគឺរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានប្ដេជ្ញាចិត្ត និងមានកាតព្វកិច្ចអនុវត្តនិងគោរពគោលការណ៍ដែលមានចែងនៅក្នុង តុលាការនេះ មានដូចជា ការប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការបញ្ចប់និទណ្ឌភាព និងការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ និងនាំយកជនទាំងឡាយដែលទទួលខុសត្រូវលើការប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋយក ទៅជម្រះទោសនៅតុលាការនេះ។
នៅក្នុងស្ថានភាពនយោបាយសព្វថ្ងៃនេះវិញ ឃើញថា គ.ជ.ប. បានបដិសេធសំណើគណបក្សប្រឆាំងជាញឹកញាប់ ពិសេសសំណើសុំបើកហិបឆ្នោតដែលបក្សប្រឆាំងរកឃើញថា មានភាពមិនប្រក្រតីកើតមានច្រើននៅពេលបោះឆ្នោតនោះ ហើយគណបក្សប្រឆាំងព្រមានថា បាតុកម្មមហាជននឹងកើតឡើងប្រសិនបើនៅដំណាក់កាលចុងក្រោយគ្មានដំណោះ ស្រាយទេនោះ។
ការព្រមានធ្វើបាតុកម្មរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ បានធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលប្រុងប្រយ័ត្ននិងត្រៀមកងកម្លាំងដើម្បី បង្ក្រាបក្រុមបាតុករ។ ការបង្ហាញកម្លាំងនេះ បានធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនមានការភ័យខ្លាច។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ក៏មានប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនទៀតមិនតក់ស្លុតចំពោះការបង្ហាញកង កម្លាំងនេះដែរ។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក អ៊ូ វីរៈ មានប្រសាសន៍ថា នៅពេលខាងមុខ ប្រសិនបើផ្ទុះមានបាតុកម្មកើតឡើងដែលដឹកនាំដោយគណបក្សសង្គ្រោះ ជាតិ ហើយមានអំពើហិង្សាដោយការបង្ក្រាបដែលមិនមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរទេ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមិនមានយុត្តាធិការក្នុងការចាប់ខ្លួនកង កម្លាំងបង្ក្រាបបាតុករយកទៅកាត់ទោសនោះទេ អាស្រ័យលើសកម្មភាពជាក់ស្ដែង៖ «បើសិនជាហិង្សាហ្នឹងអាចឈានដល់ ការសម្លាប់មនុស្សមែន តែវាសមហេតុផល អាយ.ស៊ី.ស៊ី មិនលូកដៃកាត់ទោសអ្នកប្រព្រឹត្តទេ តែបើសិនជាមានការសម្លាប់មនុស្សជាប្រព័ន្ធវិញ នឹងចាប់ខ្លួនអ្នកប្រព្រឹត្តផ្ដន្ទាទោស»។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនិងជាអ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច មានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសកម្ពុជា បានផ្ដល់សច្ចាប័នទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិនេះជារបាំងមួយដែល ធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលមិនអាចប្រើប្រាស់កម្លាំងដើម្បីបង្ក្រាបទៅលើ ហ្វូងបាតុករបានទេ ប្រសិនបើគណបក្សប្រឆាំងដឹកនាំធ្វើបាតុកម្មនោះ។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច បានលើកជាឧទាហរណ៍មេដឹកនាំប្រទេសមួយចំនួន ត្រូវបានតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិកាត់ទោសដោយសារតែការប្រើប្រាស់ កម្លាំងបង្ក្រាបទៅប្រជាពលរដ្ឋស៊ីវិលរបស់ខ្លួន៖ «ប្រទេសថៃ ដោយសារតែតុលាការគេឯករាជ្យ តុលាការចាត់ការខ្លួនឯង ដោយឡែកនៅយូហ្គោស្លាវី អាយ.ស៊ី.ស៊ី យកមេដឹកនាំប្រទេសនេះទៅកាត់ទោស»។
ប្រទេសកម្ពុជា មានមេរៀនជាច្រើនទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ បានចុះបង្ក្រាបក្រុមអ្នកតវ៉ារឿងជម្លោះដីធ្លីជាហូរហែ និងករណីបង្ក្រាបបាតុករនៅមុខមន្ទីររដ្ឋសភាចាស់ដែលដឹកនាំដោយលោក សម រង្ស៊ី កាលពីឆ្នាំ១៩៩៧ ដែលកាលនោះធ្វើឲ្យមានផ្ទុះគ្រាប់បែកស្លាប់មនុស្ស និងរបួសមកទល់ពេលនេះរដ្ឋាភិបាលមិនទាន់ចាប់ជនដៃដល់យកមក ផ្ដន្ទាទោសបាននៅឡើយ។
ការបំផ្ទុះគ្រាប់បែកនៅក្នុងហ្វូងបាតុករនៅមុខមន្ទីររដ្ឋសភា ចាស់កាលពីឆ្នាំ១៩៩៧ ដែលធ្វើឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ចំនួន ១៦នាក់ និងរបួសជាង ១០០នាក់។ នៅកាលនោះ ប្រទេសកម្ពុជា មិនទាន់ចុះសច្ចាប័នចូលជាសមាជិកតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិនៅឡើយ។
រហូតមកដល់ពេលនេះ មានប្រទេសចំនួន ១២២ហើយបានចូលជាភាគីលក្ខន្តិកៈនៃតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ អាយ.ស៊ី.ស៊ី នេះ ហើយកម្ពុជា ចុះហត្ថលេខាចូលជាភាគីលក្ខន្តិកៈក្រុងរ៉ូម នៅថ្ងៃទី២៣ តុលា ឆ្នាំ២០០០។ នៅថ្ងៃទី១១ មេសា ឆ្នាំ២០០២ កម្ពុជាផ្ដល់សច្ចាប័ននៃតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិនេះ។
ការដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិនេះ អ្នកណាក៏អាចដាក់បានដែរ ក្នុងនោះជនរងគ្រោះខ្លួនឯងក៏បានអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលជាតិ ឬអន្តរជាតិក៏អាចផ្ដល់ដំណឹងដល់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិបានដែរ។
ទោះបីជាលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី២៨ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ស្ថិតនៅក្នុងភាពចម្រូងចម្រាសរវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ស្ថិតនៅក្នុងសភាពមិនទាន់ត្រូវគ្នា ហើយគណបក្សប្រឆាំងប្រកាសជាញឹកញាប់ថា នឹងដឹកនាំធ្វើបាតុកម្មជាជម្រើសចុងក្រោយនោះក្ដី ប៉ុន្តែគណបក្សប្រឆាំងនៅតែមិនចង់ឲ្យមានការបង្ហូរឈាមនៅពេលធ្វើ បាតុកម្មនោះទេ គឺគណបក្សនេះចង់ធ្វើបាតុកម្មដោយអហិង្សា និងគ្មានអាវុធទប់តទល់នោះទេ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលប្រើកងកម្លាំងបង្ក្រាបមែននោះ៕
ដោយ ទីន ហ្សាការីយ៉ា
from rfa
Facebook
0 Comments:
Post a Comment